Frančakorta, italijanski šampanjac
- Tekst Sergej Petrov
- Objavljeno u Vinske priče
-
Postoji mnogo vina spremnih da uzdrmaju položaj šampanjca kao kralja (ili kraljice?) penušavaca dobijenih tradicionalnom metodom: u Južnoj Africi to je Cap Classique, u Španiji popularna cava, razna kremant vina u delovima Francuske, a jedan od relativno novih takmičara na toj sceni je i – frančakorta (Franciacorta).
Današnje područje Franciacorta DOCG u Italiji sastoji se od oko 3.000 hektara vinove loze koja pokriva živopisnu teritoriju južno od jezera Iseo u blizini grada Breše, u Lombardiji. Kao naziv za vino frančakorta se pominje od 1957. godine, kada je vinar Gvido Berluči proizveo belo mirno vino i nazvao ga Pinot de Franciacorta. Nekoliko godina kasnije njegov mladi tehnolog Franko Ziliani dobio je dozvolu da pokuša da napravi i penušavu varijantu istog vina i tako je 1961. godine u vinariji Berlucchi proizvedeno 3.000 boca prve penušave frančakorte. Nepunih šest godina kasnije već je desetak vinarija u okolini radilo slične penušavce. Danas se tu nalazi više od 100 vinarija koje ukupno godišnje isporuče oko 21 milion litara frančakorte.
Ovde je sve počelo, vinarija Berlucchi
Frančakorta je 1967. godine postala prva penušava DOC regija u Italiji koja je vina morala da radi klasičnom metodom, a 1990. godine iz upotrebe je za ova vina izbačena sorta pino griđo. Najvišu oznaku kvaliteta DOCG osvaja 1995. godine. Od tada mirna vina iz Frančakorte nose novi naziv – kurtefranka (Curtefranca).
Iako je relativno kasno dospela u fokus svetske vinske javnosti, Silvano Breščiani, predsednik Franciacorta Consorzio, kaže da region Frančakorta ima duboke korene u tradiciji proizvodnje vina koji sežu u doba Plinija Starijeg, u vreme dok je Isus hodao zemljom, te da se njen naziv spominje u zapisima iz 13. veka.
Oblast oko jezera Iso jedna je od najlepših na severu Italije
Šta je zapravo vino frančakorta i po čemu se razlikuje od popularnog proseka (prosecco)?
Postoje brojne sličnosti između šampanjca i frančakorte. Pored toga što se oba penušavca rade na tradicionalni način, oba mogu da nose svoje ime samo ako su vina proizvedena u određenoj geografskoj regiji i sa određenim sortama grožđa. U slučaju frančakorte to su pino noar i šardone, a dozvoljen je i pino blan, te od nedavno do 10 % lokalne sorte erbamat.
Frančakorta Saten predstavlja laganiju varijantu tradicionalne frančakorte
- Najznačajnija razlika između šampanjca i frančakorte je u karakteristikama ove dve geografske regije – kaže dalje Breščiani. – Kao što teroar ima ulogu u specifičnim aromama mirnih vina, na isti način se oslikava i u penušavim vinima. Dakle, iako možete očekivati iste one klasične note kakve se nalaze u šampanjcima, poput citrusa, tragova sušenog voća i tostiranih ukusa brioša, razlike u regionima doneće zanimljive nove nijanse u čašu frančakorte.
Suština je u tome da ako volite šampanjac, treba svakako da probate i njegovu italijansku varijantu koju danas mnogi smatraju interesantnijom od nadaleko poznatih "francuskih vinskih mehurića".
Frančakorta vs proseko
Iako su frančakorta i proseko prepoznatljiva italijanska penušava vina, sličnost se tu uglavnom završava. Frančekorta je napravljena korišćenjem tradicionalnog metoda koji podrazumeva da se druga fermentacija koja daje sve te dražesne mehuriće u vinu odigrava u boci. To je isti postupak koji se koristi za pravljenje šampanjca, u kojem vino prolazi kroz početnu fermentaciju poput mirnog vina, a zatim se flašira i ostavlja na talogu i kvascima koji izazivaju drugu fermentaciju u boci. Na drugoj strani, proseko se pravi metodom charmat ili martinotti gde vino fermentira po drugi put u tankovima pre nego što se flašira. I upravo zbog toga prosecco je svežije vino sa blažim, voćnijim profilom i znatno jeftinije.
Varijante i stilovi
Frančakorta bez oznake godine berbe mora biti u boci najmanje 18 meseci, a ograničenja se povećavaju sa svakim porastom nivoa kvaliteta, sve do oznake Riserva koja označava da je vino provelo najmanje 60 meseci pre nego što je došlo do kupca.Pored belih, postoje i roze frančakorte, a često se nalazi i Saten stil, laganija i manje gazirana varijanta Blanc de Blancs koja se pravi samo sa šardoneom i pino blanom.
