Šta znači oznaka Cru?

A: Pre svega Cru se prevodi kao „rast“ ili „izraštaj“. U suštini odnosi se na vinograde i područja sa kvalitetnijim teroarom na kojem se uzgaja, odnosno raste grožđe. Zemljište, klima, visina i za to područje prikladna sorta, faktori su koji određuju da se na etiketi nađu ova tri slova. Međutim, termin se ne koristi na istovetan način na celom području Francuske i postoje varijacije od regiona do regiona. Takođe, upotrebljava se i u zemljama poput Nemačke i Italije sa isto tako izvesnim razlikama u tome na šta se konkretno Cru odnosi.

Evo kako to izgleda u pojedinim značajnim vinskim regijama:

Burgundija

Na području Burgundije Cru označava vinograde visokog kvaliteta i oni su po pravilu podeljeni na parcele koje deli više različitih vinarija. Grand Cru je najviša oznaka koju dobijaju vina najboljeg kvaliteta, praćena oznakom Premier Cru, potom takozvanim „seoskim“ vinima i na kraju običnom kategorijom burgundijskog vina.

Ove klasifikacije datiraju još od 12. veka i potiču od cisterinskih i benediktanskih sveštenika sa departmana Zlatne obale.

U ovom regionu nalazi se 33 Grand Cru vinograda, svaki sa svojom apelacijom. Uzgajaju se isključivo pino noar i šardone, pri čemu malo koja apelacija dozvoljava uzgoj obe sorte. Premier Cru vina su, budući nižeg kvaliteta, nešto jeftinija i neretko imaju bolji odnos cene i kvaliteta, ali istovremeno i manji potencijal odležavanja.

Zanimljiv izuzetak od pravila su vina regiona Šabli (Chablis), poznata po istoimenom vinu koje je zapravo sortni šardone, toliko specifičan za ovu regiju da je vino dobilo ime po njoj umesto po sorti grožđa. Na području postoji jedna Grand Cru apelacija koja obuhvata sedam vinograda u okolini istoimenog grada. Usled hladnije klime šardone regiona Šabli ima upadljivo više kiselina i manje voćnih nota.

Bordo

Još jedno područje od izuzetnog značaja kada je vinogradarstvo u pitanju. Međutim, ovde se denominacija Cru upotrebljava na drugačiji način. Najrasprostranjeniji sistem klasifikacije je Grand Cru Classé i vezuje se za određeni šato ili imanje, umesto za vinograd. Grand Cru Classé je osmišljen 1855. godine i uključuje isključivo imanja i šatoe levog priobalja, kao što su Medok, Grav i Sotern i rangira ih od prvog do petog izraštaja u odnosu na njihovu vrednost u datom trenutku. Vina prvog izraštaja nose oznaku Premier Cru, dok ona od drugog do petog objedinjuje naziv Crus Classés.

Na desnoj obali, vina područja Pomerol nisu klasifikovana ali je zato Sen-Emilion toliko složen da predstavlja priču za sebe. Naime, Sen-Emilion ima dve klasifikacije prema kvalitetu zasnovane na šatou, kao i treću, zasebnu klasifikaciju. Na vrhu se nalaze Premier Grands Crus Classés kojih ima 18, potom sledi Grands Crus Classés koji obuhvata 64 šatoa. Na kraju, zasebna klasifikacija St.-Émilion Grand Cru ne vezuje se za određeni šato, niti za izvestan podregion, već označava vina koja se proizvode u skladu sa nešto strožim pravilima regiona Sen-Emilion.

Ostatak Francuske

Alzas, region na istočnoj granici Francuske, primenjuje termin Grand Cru na sličan način kako se to čini na području Burgundije. Pedeset i jedan vinograd nosi oznaku Grand Cru za najviši kvalitet i tamošnja vina mogu je ponosno staviti na svoje etikete. Treba napomenuti da usled različitog zemljišta postoji velika raznovrsnost među vinima sa ovom oznakom, kao i to da su dozvoljene četiri sorte grožđa.

Apelacija Božole, verovatno najpoznatija po sorti game, oznaku Cru uopšte ne primenjuje na vinograde već na tamošnja sela. Vina iz deset takvih sela, među kojima su Morgon i Fleri, nose naziv Cru Beaujolais.

Nalik na Božole, Šampanja klasifikuje celokupna sela kao Grand Cru ili Premier Cru. Ondašnji sistem klasifikacije nazvan échelle des crus osnovan je u ranom 20. veku u svrhu uređivanja cene grožđa za šampanjske uzgajivače i potencijalne kupce i cena se određuje za svaku novu berbu.

Nemačka

Asocijacija elitnih vinskih imanja Nemačke, Verband Deutscher Prädikatsweingüter (VDP) ima sopstveni sistem klasifikacije vinograda, ne mnogo različit od onog u Burgundiji. Na vrhu se nalazi VDP. Grosse Lage (Grand Cru), potom VDP. Erste Lage (Premier Cru), VDP. Ortswein (seoska vina) i na kraju VDP. Gutswein (regionalna vina).

Italija

Na području Italije su Pijemont i Sicilija bolje znani primeri kada su u pitanju regioni s oznakom Cru. U Pijemontu oznaka Grand Cru za vina Barolo i Barbaresko određuje se prema geografskoj osnovi i ti vinogradi potpadaju pod italijansku klasifikaciju vina s oznakom o poreklu i kontroli kvaliteta (DOCG).

Za Siciliju je specifična oznaka Etna DOC. Ona je geografski određena za vinograde sa vulkanskog tla planine Etna, a oznaku Cru upotrebljava za pozicije gde stari protoci lave utiču na sastav i uzdignuće zemljišta. Za sada ne postoji konkretnija podela kada su u pitanju sicilijanska vina s oznakom Cru, ali se u budućnosti može očekivati i zvaničnija klasifikacija tamošnjih vinograda.